Nanchang Q-5

Nanchang Q-5
Algemeen
Rol	grondaanvalsvliegtuig
Bemanning	een
Varianten	Q-5, Q-5A, Q-5I, Q-5IA, A-5, Q-5II, A-5B, Q-5M, A-5M, Q-5K, A-5K, Q-5III, A-5C, Q-5IV, A-5D, Q-5E, Q-5F, Q-5J,
Status
Eerste vlucht	4 juni 1965
Aantal gebouwd	1.000
Gebruik	Bangladesh, Volksrepubliek China, Myanmar, Noord-Korea, Pakistan
Afmetingen
Lengte	15,65 m
Hoogte	4,33 m
Spanwijdte	9,68 m
Vleugeloppervlak	27,95 m²
Gewicht
Leeggewicht	6.375 kg
Startgewicht	11.830 kg
Max. gewicht	9.486 kg
Krachtbron
Motor(en)	2× Liming Wopen-6A turbojets
Stuwkracht	droog 29,42 kN, met naverbrander 36,78 kN
Prestaties
Topsnelheid	1.210 km/h
Vliegbereik	2.000 km
Actieradius	400 tot 600 km
Dienstplafond	15.850 m
Bewapening
Boordgeschut	2× Norinco Type 23-2K 23 mm kanonnen, 100 patronen elk
Ophangpunten	vier onder de romp en zes onder de vleugels
Bommen	maximaal 2.000 kg aan verschillende bommen
Raketten	PL-2, PL-5 of PL-7 lucht-luchtraketten of 57 mm, 90 mm en 130 mm raketpods
Portaal	Luchtvaart

De Nanchang Q-5 (Chinees: 強-5) (NAVO-codenaam: Fantan), is een Chinees grondaanvalsvliegtuig, gebaseerd op de Sovjet-Russische MiG-19. Zijn belangrijkste taak is luchtsteun. Het toestel is als exportversie bekend onder de naam A-5.

Ontwikkeling

De Volksrepubliek China was een enthousiaste gebruiker van de MiG-19, die lokaal gebouwd werd als Shenyang J-6 sinds 1958. In augustus 1958 vroeg het Volksbevrijdingsleger om de ontwikkeling van een aanvalsvliegtuig voor luchtsteun.

De J-6/MiG-19 werd het uitgangspunt, maar het nieuwe ontwerp, met de aanduiding Qiang-5 (vijfde aanvalsontwerp), had een langere romp, een speciaal ontwerp om trans-sonische weerstand te reduceren en een intern bommenruim te herbergen. De luchtinlaten werden verplaatst naar de zijkant van de romp om plaats in de neus te maken voor de geplande doelradar, die nooit werd geïnstalleerd. Er werden nieuwe vleugels met een groter oppervlak en mindere pijlstand gemonteerd. De Q-5 heeft evenals de J-6 Liming Wopen-6A (Trumanski R-9) turbojet motoren. Het herontwerp kostte wat snelheid op grote hoogte, maar de Q-5 is even snel als de MiG-19/J-6 op lage hoogte, grotendeels door de vorm van de romp.

Vaste bewapening van de Q-5 werd teruggebracht tot twee Type 23-1 23 mm kanonnen met 100 patronen elk, gemonteerd in de vleugelwortels. Er werden twee pylonen onder elke vleugel gehangen en twee paar tandem pylonen onder de motoren als aanvulling op het bommenruim. In totaal kon er 1.000 kg aan lading intern meegenomen worden, en nog 1.000 kg extern. Op veel vliegtuigen wordt het interne ruim gebruikt voor extra brandstofcapaciteit.

Het eerste prototype was klaar in 1960, maar de politieke situatie in China werd het project afgeblazen in 1961. Een klein team hield het aan gang tot het project weer geopend werd in 1963, waarbij de productie werd verplaatst naar Nanchang. De eerste vlucht vond uiteindelijk plaats op 4 juni 1965. serieproductie begon in 1969 en de eerste toestellen werden afgeleverd vanaf 1970.

Er zijn ongeveer 1.000 vliegtuigen geproduceerd, waarvan er ongeveer 600 de opgewaardeerde Q-5Aversie waren. Een klein aantal Q-5A's werden gemodificeerd voor het vervoeren van kernwapens, van deze toestellen wordt gedacht dat ze hun interne bommenruim hebben behouden. Een lange-afstandsversie, de Q-5I werd in 1983 geïntroduceerd, had een brandstoftank in de romp in plaats van een bommenruim wat weer gecompenseerd werd door twee extra pylonen onder de vleugels. Enkele van deze vliegtuigen hebben dienstgedaan bij de Marine en waren uitgerust met radar om antischeepsraketten te geleiden. Ze konden ook torpedo's meenemen. Kleine verbeteringen behelsden onder meer een Q-5IA, met een nieuw richtsysteem en avionica en de Q-5II met een radar warning receiver.

In de jaren 80 werd de Fantan geëxporteerd naar landen als Pakistan, Myanmar, Bangladesh en Noord-Korea, en staat daar meestal bekend als A-5. Pakistan ontdekte dat de A-5 in luchtgevechten op lage hoogte (onder 900 meter) de F-16A/B aankon.

Plannen om de Q-5/A-5 uit te rusten met Westerse materialen en nieuwe navigatie en aanvalssystemen werden grotendeels afgeblazen na het Tiananmenprotest van 1989, maar de Fantan blijft nog in productie. Het is een capabel licht aanvalsvliegtuig, al zijn de navigatie en wapensystemen inferieur aan modernere vliegtuigen.

Recentelijk heeft de PLAAF nieuwe modellen van de Q-5 ingevoerd uitgerust met technologieën die werden uitgevonden tijdens de afgeblazen Q-5M en Q-5K projecten. De Q-5 kreeg laserapparatuur in de neus voor het sturen van lasergeleide bommmen. Daarnaast zou hij ook de mogelijk tot het meenemen van nucleaire lading hebben. De Q-5D heeft ook nieuwe avionica, waaronder een Head-up display.

Varianten

Voor verschillende technische, sociale, politieke en economische redenen is de Q-5 al bijna een halve eeuw na zijn eerste vlucht nog in gebruik, en er zijn verschillende varianten ontworpen.

Q-5: Originele productieversie met in totaal zes pylonen, een onder elke vleugel en vier onder de romp. werd opgevolgd door de Q-5A.
Q-5A: Q-5 met acht pylonen, met een extra pylon onder elke vleugel voor AA-2 Atoll lucht-luchtraketten.
Q-5 nucleaire bommenwerper: Aangepaste Q-5A voor het vervoeren van nucleaire bommen, slechts enkele van gebouwd. Een ervan staat opgesteld in het luchtvaartmuseum in Peking.
Q-5 torpedobommenwerper: Bewapend met Type 317 puls doppler vuurcontroleradar die ook geschikt was voor terreinvolging en vermijding met een maximaal bereik van 20 km.
Q-5 Anti-scheepsraket drager: Vervanger voor de torpedobommenwerper, uitgerust met een Type 317A luchtradar, een verbetering van de originele Type 317, met een bereik van meer dan 50 km. Slechts een klein aantal van in dienst gekomen en gedurende de jaren 80 uit dienst gehaald.
Q-5I: Een Q-5A met extra brandstoftank in de romp in plaats van het bommenruim, waardoor de brandstofcapaciteit met meer dan 70% toenam. Zoals alle voorgaande Q-5 varianten had hij te maken met de slechte navigatieapparatuur, waardoor hij langer moest rondvliegen, wat weer deels werd gecompenseerd door de vergrote brandstofcapaciteit.
Q-5IA: Het originele richtsysteem, SH-1, van de Q-5 was ontworpen door fabriek No. 5311 maar had gelimiteerde mogelijkheden omdat aanvallen alleen uitgevoerd konden worden onder een vaste hoek. Een verbeterde versie werd ontwikkeld, SH-1I, zodat de aanvallen onder verschillende hoeken kon plaatsvinden.
A-5: Export aanduiding voor de Q-5 naar Noord-Korea die opdook in de Chinese media. Het is niet geheel duidelijk welke Q-5 versie de A-5 is.
Q-5II: Een Q-5IA met toegevoegde radardetectiesystemen en een nieuw HK-15 laser-afstandsmeter ter vervanging van de oude 79Y4. Een nieuw richtsysteem, SH-1II, verving de oude SH-1I.
A-5B: Exportversie van de Q-5II met de mogelijkheid tot het lanceren van westerse raketten zoals de Franse R.550 Magic lucht-luchtraket. Verkocht aan Myanmar.
Q-5M: Een Chinees-Italiaans samenwerkingsverband om de Q-5II op te waarderen door het om te bouwen naar de MIL-STD-1553B standaard. Twee centrale computers zullen worden geïnstalleerd evenals de Italiaanse Pointer-2500 radar. Ondanks dat het project werd gestaakt na het Tiannanmen-protest van 1989 werd de Chinese versie van de radar uiteindelijk gebruikt op de J-7GB.
A-5: Exportversie van de Q-5M met meer westerse apparatuur, zoals vlieginstrumenten van Rockwell Collins en schietstoelen van Martin-Baker. Kreeg de mogelijkheid tot het meenemen van westerse raketten als de R.550 Magic of AIM-9 Sidewinder. Afgeblazen met de Q-5M in 1989.
Q-5K: Chinees-Frans samenwerkingsverband om de Q-5II op te waarderen met Franse avionica, zoals de VE110 head-up display, ULIS91 navigatiesysteem, TMV630 laserafstandsmeter en andere elektro-optische instrumenten. Evenals de Q-5M/A-5M werd het project gestaakt na het protest van 1989.
A-5K: Exportversie van de Q-5K met meer westerse apparatuur, zoals vlieginstrumenten van Rockwell Collins en schietstoelen van Martin-Baker. Kreeg de mogelijkheid tot het meenemen van westerse raketten als de R550 Magic of AIM-9 Sidewinder. Afgeblazen met de Q-5K in 1989.
Q-5III: Chinese update met nieuwe navigatiesystemen en een JQ-1 head-up display.
A-5C: Exportversie van de Q-5III met meer westerse apparatuur op verzoek van de klanten, zoals vlieginstrumenten van Rockwell Collins en schietstoelen van Martin-Baker. Kreeg de mogelijkheid tot het meenemen van westerse raketten als de R550 Magic of AIM-9 Sidewinder. Geëxporteerd naar Bangladesh en Pakistan.
Q-5IV: Opgewaardeerde Q-5III met de systemen van onder meer de afgeblazen Q-5M. Ook bekend als Q-5D.
A-5D: Exportversie van de Q-5IV, met westerse onderdelen. Afgeblazen om alle middelen te concentreren op de Q-5E.
Q-5E: Een Q-5IV ontwikkeling met de mogelijkheid tot het werpen van lasergestuurde bommen, zoals de LS-500J LGB en uitgerust met gps.
Q-5F: Verdere ontwikkeling van de Q-5E met extra infraroodcamera's en gewone camera's.
Q-5J: tweezitversie van de Q-5. De achterste stoel staat 286 mm hoger dan die van de piloot. Als hij als trainer gebruikt wordt kan de besturing vanuit de achterste cockpit de prioriteit krijgen.